Αρτύματα, αφεψήματα ή φάρμακα, τα
αρωματικά φυτά είναι μέρος της ζωής μας από τότε που υπάρχει ο κόσμος.
Έχοντας το προνόμιο να ζούμε στην Ελλάδα –που φιλοξενεί το 50% της
φυτικής βιοποικιλότητας στην ΕΕ, το 80% της Βαλκανικής χλωρίδας και
υπάρχουν καταγεγραμμένα 6.500 είδη ελληνικής χλωρίδας, εκ των οποίων τα
2.944 είναι ενδημικά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά–, με λίγο κόπο και
εξίσου λίγα χρήματα μπορούμε να εμπλουτίσουμε το φαγητό μας με τα δικά
μας βότανα, ακόμη και στο μπαλκόνι μας. Λίγες γλάστρες ή ζαρντινιέρες,
χώμα εμπλουτισμένο με οργανικά στοιχεία, π.χ. κομπόστ, νεράκι και ήλιο
χρειάζονται τα αρωματικά φυτά για να ομορφύνουν τη ζωή μας απ’ όλες τις
απόψεις.
Άνηθος
Ο άνηθος (Anethum graveolens) είναι
βότανο της οικογένειας του μαϊντανού και η ονομασία του προέρχεται από
την ελληνική λέξη «άνησον» ή Άνετον [άνητον], η οποία επίσης έδωσε
αφορμή για το όνομα του γλυκάνισου. Το όνομα του είδους «Anethum
Graveolens» σημαίνει «έντονo άρωμα». Η άνηθος καλλιεργείται για αιώνες
σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική, όπως επίσης και την Ασία, που
θεωρείται η «μητρική» του χώρα. Ίχνη άνηθου έχουν βρεθεί σε ρωμαϊκά
ερείπια στη Μεγάλη Βρετανία. Τον φυτεύετε την άνοιξη σε σπόρους (Απρίλιο
έως Μάιο) σε βάθος μισό εκατοστό. Θέλει συχνό πότισμα, μαζεύεται με
ψαλίδι κόβοντας 2 εκατοστά απ’ το χώμα.
Μαϊντανός
O μαϊντανός είναι διετές, ιθαγενές φυτό
που ανήκει στο γένος Πετροσέλινον (Petroselinum) της οικογένειας των
Σελινοειδών (Apiaceae) [συν. Σκιαδοφόρων (Umbelliferae)]. Καλλιεργείται
στις εύκρατες περιοχές για τα φύλλα του, που χρησιμοποιούνται στη
μαγειρική και σε διάφορες σαλάτες. Ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες,
που τον χρησιμοποιούσαν ως αρωματικό βότανο αλλά και ως φάρμακο σε
διάφορες παθήσεις. Μπορείτε να σπείρετε τους σπόρους μαϊντανού στις
γλάστρες σας από νωρίς την άνοιξη έως το φθινόπωρο. Απλώστε τους σπόρους
στη γλάστρα και σκεπάστε τους με λίγο χώμα. Ποτίστε αμέσως. Θα πρέπει
να διατηρείτε το χώμα στη γλάστρα υγρό, αλλά όχι μουσκεμένο. Για
καλύτερα αποτελέσματα, η γλάστρα με το μαϊντανό θα πρέπει να τοποθετηθεί
σε μέρος που το βλέπει ο ήλιος, αν και μπορεί να αναπτυχθεί και σε μέρη
που τα βλέπει ο ήλιος για λίγες ώρες την ημέρα.
Βασιλικός
Ο βασιλικός (Ώκιμον το βασιλικόν, λατ.
Ocimum basilicum) είναι αρωματικό ετήσιο, ποώδες φυτό της οικογένειας
των Χειλανθών και της τάξης των σωληνανθών. Η καταγωγή του είναι από την
Ινδία και το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται σε πολλές περιοχές του
κόσμου. Η ονομασία «βασιλικός» του αποδόθηκε καθώς, σύμφωνα με θρύλο,
φύτρωσε στο σημείο όπου ο Μέγας Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη
ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό. Στην Ελλάδα είναι από τα πιο κοινά οικιακά
φυτά. Χρησιμοποιείται εκτός από τη μαγειρική και στη λαϊκή φαρμακευτική
ως βότανο, καθώς πιστεύεται πως είναι καλό διουρητικό, καταπραΰνει το
στομαχόπονο και τον πονοκέφαλο, ενώ στην αρχαιότητα τον χρησιμοποιούσαν
ως επίθεμα μετά από δάγκωμα εντόμου, σκορπιού ή και φιδιού. Φυτέψτε
νωρίς την άνοιξη (Μάρτιος – Απρίλιος) σε μια γλάστρα μερικούς σπόρους
και απλά σκεπάστε τους με λίγο χώμα.
Ο βασιλικός θέλει φως, αλλά όχι να τον
βλέπει απευθείας ο ήλιος. Θέλει δροσερό χώμα, γι’ αυτό ειδικά το
καλοκαίρι θα πρέπει να τον ποτίζετε κάθε μέρα. Θα πρέπει να ψαλιδίζετε
τακτικά τις κορυφές του ώστε να το βοηθάτε να αναπτυχθεί περισσότερο.
Δενδρολίβανο
Το δεντρολίβανο ή ροζμαρίνι, λασμαρί,
δυοσμαρίνι κατάγεται από τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και τη Βόρεια
Αφρική. Καλλιεργείται σήμερα κυρίως στις ΗΠΑ και την Ισπανία. Στη χώρα
μας απαντάται αυτοφυές, αλλά και καλλιεργούμενο σε διάφορες περιοχές. Το
φυτό ανθίζει όλη τη διάρκεια του έτους, όταν υπάρχει επαρκής υγρασία,
και είναι ανθεκτικό σε εχθρούς και ασθένειες. Μπορείτε να φυτέψετε
δενδρολίβανο ρίχνοντας σπόρους από τον Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο. Θα
μπορέσετε να μαζέψετε φύλλα τον επόμενο χρόνο. Το δενδρολίβανο θέλει να
το βλέπει ο ήλιος. Θα πρέπει να το ποτίζετε σε αραιά διαστήματα.
Θυμάρι
Το θυμάρι είναι ένας μικρός αρωματικός
θάμνος, που ανήκει στα πολυετή φυτά με διάρκεια ζωής γύρω στα 7 έτη.
Ευδοκιμεί τόσο σε περιοχές θερμές όσο και σε ψυχρές. Αναπτύσσεται σε
περιοχές ηλιόλουστες έως μερικά σκιαζόμενες. Το θυμάρι μπορεί να
πολλαπλασιαστεί με σπόρους, αλλά η μέθοδος που είναι καλύτερη και
ταχύτερη είναι με τη χρήση ριζωμάτων. Για να σπείρετε θυμάρι, πρέπει να
δημιουργήσετε ένα υποτυπώδες θερμοκήπιο. Έτσι μετά το άπλωμα των σπόρων
σε μια γλάστρα και το σκέπασμά τους με λίγο χώμα, ποτίστε και σκεπάστε
τη γλάστρα με ένα διαφανές πλαστικό, π.χ. μεμβράνη περιτυλίγματος.
Τοποθετήστε τη γλάστρα σε ένα ζεστό μέρος. Οι σπόροι θα βλαστήσουν σε 1
με 12 εβδομάδες. Όταν τα φυτά φτάσουν σε ύψος τα 10 εκατοστά, μπορείτε
να αφαιρέσετε τα πιο αδύναμα.
Ρίγανη
Η ρίγανη είναι πολυετές φυτό και ανήκει
στην οικογένεια Lamiaceae στο γένος Οriganum. Από τα τέσσερα διαφορετικά
είδη φυτών που αναφέρονται στη ρίγανη, το πιο διαδεδομένο στη χώρα μας
είναι το Origanum vulgare spp. hirtum. Μπορείτε να σπείρετε τους σπόρους
Ρίγανης νωρίς την άνοιξη. Βάλτε τους σπόρους σε βάθος 1 με 1,5
εκατοστά. Ποτίστε μέχρι το χώμα να υγρανθεί. Κρατήστε το χώμα υγρό τους
πρώτους μήνες.
Δυόσμος
Ο δυόσμος (επιστημονική ονομασία Mentha
spicata, Μίνθη η σταχυώδης) είναι είδος μέντας το οποίο είναι ιθαγενές
της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Ο δυόσμος πέρα από τη χρήση του
ως αντισπασμωδικό, τονωτικό και χωνευτικό βότανο, χρησιμοποιείται για να
αρωματίσει διάφορα φαγητά. Φυτεύεται από σπόρους νωρίς την άνοιξη.
Καλλιεργείται σε γλάστρες και έχει ανάγκη από ήλιο και συχνό πότισμα για
να ανθίσει.
